W szkole uczyliśmy się, że każde wypracowanie powinno składać się ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia. Nie inaczej jest w przypadku artykułów. O zakończeniu często się zapomina, traktując je jako najmniej ważny element. Tymczasem tekst bez zakończenia wygląda trochę tak, jakby został urwany. Można zostawić artykuł bez zakończenia, ale pod warunkiem, że nada się taką formę ostatniemu akapitowi. Np. pisząc artykuł o 10 sposobach na coś, można ostatni, 10 akapit napisać tak, aby pełnił też rolę zakończenia. Nie zawsze jednak da się tak zrobić, a dobrze napisane zakończenie dopełnia i podsumowuje tekst. Jak napisać dobre zakończenie artykułu? Co może, a co nie powinno znaleźć się w zakończeniu i jakie są rodzaje zakończeń?

Jak napisać dobre zakończenie artykułu – co może się w nim znaleźć

Zakończenie pełni najczęściej rolę krótkiego podsumowania. Jak napisać dobre zakończenie artykułu? Można zebrać w nim najważniejsze informacje, wnioski czy własne przemyślenia. Forma zakończenia powinna zależeć od wstępu. Jeśli we wstępie została postawiona teza, w zakończeniu powinna zostać ostatecznie potwierdzona lub obalona, po omówieniu argumentów w treści (wszyscy pamiętamy rozprawki ze szkoły). Jeśli natomiast w tytule lub wstępie zostało postawione pytanie, w zakończeniu najlepiej umieścić krótką odpowiedź po omówieniu tematu w treści.

Oprócz tego w zakończeniu można napisać krótkie podziękowanie dla czytelników za doczytanie do końca, wstawić frazy kluczowe bądź linki. Z tymi ostatnimi lepiej nie przesadzać. Wystarczy jeden, najlepiej taki głównie dla SEO, a nie dla kliknięć, bo – co już pewnie od dawna wiesz – mało kto czyta artykuły do końca, choć jest sporo osób, które zwracają uwagę głównie na wstęp i zakończenie i najlepiej zapamiętują ich treść. Prawdopodobieństwo kliknięć linków w zakończeniu jest więc niestety niewielkie. W zakończeniu warto też umieścić CTA dla tych, którzy do końca doczytają. Można np. zachęcić do przeczytania czegoś innego, zapisu do newslettera, kontaktu czy zamówienia czegoś lub zapisu na kurs.

Czego nie pisać w zakończeniu artykułu?

Jak napisać dobre zakończenie artykułu? Unikając pewnych rzeczy. Nie należy powielać tego, co już zostało napisane w tekście. Wystarczy krótkie podsumowanie i nie ma potrzeby pisania jeszcze raz tego, co już się napisało. Nie można też przesadzać z ilością fraz kluczowych, bo zaburza to poprawność językową i łatwość czytania tekstu. Tak samo nie można wstawiać zbyt dużo linków, ale o tym już pisałam wyżej. Ponadto zwracając się do czytelników i używając zwrotów CTA nie bądźmy zbyt nachalni, bo to tylko ich odepchnie. Luźno zaproponujmy, co mogą teraz zrobić skoro już zajrzeli i przeczytali artykuł do końca. Kolejna kwestia to afiliacja – tu zależy nam na zarobkach, więc umieszczanie linków afiliacyjnych w zakończeniu to nie jest najlepszy pomysł. Jeśli ich umieszczenie w treści jest problematyczne i są to linki do polecanych produktów, można wstawić je na samym końcu w formie wypunktowania. Jednak tak, jak wspomniałam, niewiele osób czyta artykuły do końca, co wpływa negatywnie na klikalność linków w zakończeniu. No i nie może ich być za dużo.

Jak napisać dobre zakończenie artykułu – rodzaje zakończeń

Zakończenie można napisać na kilka sposobów. Wybór odpowiedniego zależy od tematu artykułu, formy wstępu oraz celu, w jakim publikujemy treść. Oczywiście nie da się napisać takiego, które łączyłoby wszystkie sposoby. Najlepiej zastanowić się i wybrać najlepszy dla naszego tekstu. Do wyboru są następujące sposoby:

• zakończenie w formie podsumowania – to najczęściej wykorzystywana forma zakończenia. Zwykle nawiązuje do wstępu i zawiera krótkie podsumowanie omawianego tematu, odpowiedź na pytania zawarte we wstępie lub tytule albo potwierdzenie/obalenie postawionej we wstępie tezy. W takim podsumowaniu można zadać czytelnikowi pytanie, które skłoni go do myślenia lub zachęci do odpowiedzi w komentarzu. W ten sposób zachęca się czytelników do dyskusji.
• zakończenie w formie puenty – to dobra forma zakończenie dla artykułów refleksyjnych, humorystycznych czy felietonów. Tutaj też odwołujemy się do wstępu i dopełniamy go własnym komentarzem, refleksją, przemyśleniem. Można przytoczyć też cytat z innego źródła, słowa innej osoby. Pamiętaj jednak, że jako copywriter nie piszesz dla siebie, więc musisz zachować obiektywność. Tego typu zakończenia nie używaj w treściach, które piszesz na zlecenie.
• zakończenie otwarte – niby zakończenie ma dopełniać całość i zamykać artykuł, by nie sprawiał wrażenia urwanego, jakby nie chciało Ci się napisać go do końca. Jednak, jak zawsze, jest wyjątek. Ten rodzaj zakończenia też nie sprawdzi się jednak w treściach dla klientów, a raczej w tekstach refleksyjnych, felietonach itp. Jego celem jest skłonienie czytelników do myślenia, refleksji i wyciągnięcia własnych wniosków.
• zakończenie z bezpośrednim zwrotem do czytelnika – o tym już wspominałam, że w zakończeniu można podziękować za przeczytanie artykułu, zadać pytanie skłaniając do komentowania, czy wstawić CTA zachęcające do wykonania innych czynności na stronie.

Zakończenie często jest traktowane po macoszemu i uznawane za najmniej ważny element artykułu. Fakt, nie jest może najważniejsze, ale dopełnia tekst i sprawia, że staje się on całością, a nie urwaną wypowiedzią, jakby autorowi nagle odechciało się pisać. Warto zastanowić się i wybrać odpowiednią formę zakończenia, aby dopełniało tekst idealnie i było dopasowane do rodzaju i celu treści. Zwróć uwagę na zakończenie niniejszego artykułu, które właśnie czytasz. Najpierw krótkie podsumowanie, bez pisania jeszcze raz tego, co już było. A teraz? Dziękuję Ci za przeczytanie do końca i zapraszam do udziału w moim Kursie Pisania Dobrych Treści, w którym dowiesz się więcej o pisaniu artykułów i nie tylko. Możesz też zapisać się po darmowy e-book, jeśli trudno Ci zdecydować się na kurs. (No i masz CTA + linki 😉 ).

________________________________________________________

Utrzymanie bloga też kosztuje. Jeśli więc podoba Ci się to, co piszę, postaw mi symboliczną kawę, która doda mi energii i bardzo pomoże w rozwoju bloga, który jest moją pracą i pasją. Będę Ci bardzo wdzięczna za docenienie i wsparcie, a jak mogę okazać Ci wdzięczność – zobacz tutaj! 🙂